ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙ ΕΝΑΣ ΑΘΕΟΣ ΝΑ ΕΡΘΕΙ ΣΕ ΕΠΑΦΗ ΜΕ ΤΟΝ ΘΕΟ

ΤΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΜΕ ΤΟ ΟΠΟΙΟ

ΜΠΟΡΕΙ ΕΝΑΣ ΑΘΕΟΣ ΝΑ ΕΡΘΕΙ

ΣΕ ΕΠΑΦΗ ΜΕ ΤΟΝ ΘΕΟ

Υπάρχει ζωή μετά το θάνατο;

Για να απαντήσουμε στην ερώτηση αυτή θα πρέπει να μιλήσουμε με μια παραβολή.

Η παραβολή είναι μια απλή φανταστική ιστορία  που αντιπροσωπεύει όμως μια αληθινή ιστορία η οποία επειδή μιλάει για καταστάσεις οι οποίες είναι μακριά από την δική μας πραγματικότητα και τα βιώματα μας, είναι πιο εύκολο να την κατανοήσουμε με την βοήθεια της παραβολής. Επειδή η παραβολή μιλάει για καταστάσεις οι οποίες είναι κατεξοχήν κομμάτι και βίωμα όλων των ανθρώπων για τον λόγο αυτό και μπορεί να γίνει κατανοητή από όλους τους ανθρώπους.

Τι είδους παραβολή λοιπόν θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να περιγράψει και να συγκριθεί με το άγνωστο, τρομακτικό και φοβερό που ακολουθεί μετά το τέλος της, παρ όλες τις δυσκολίες, τους πόνους και τις θλίψεις,  γλυκειάς ανθρώπινης ζωής.

Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να μιλήσουμε για την ζωή του ανθρώπου όταν βρίσκεται μέσα στην κοιλιά της μητέρας του. Εκεί μέσα ο άνθρωπος έχει τα πάντα, όλες οι ανάγκες του ικανοποιούνται αυτόματα από το κορμί της μητέρας του. Η επαφή του ανθρώπου με τον κόσμο, έξω από την κοιλιά της μητέρας του, είναι ελάχιστη ή και ανύπαρκτη, και κυρίως εξαρτάται από το κατά πόσο επηρεάζεται το κορμί της μητέρας του από τον έξω κόσμο, αρνητικά ή θετικά. Μέσα στο κορμί της μητέρας ο άνθρωπός δεν χρειάζεται να ανησυχεί για το αν θα τραφεί ή όχι. Δεν νιώθει καμιά απειλή και κανένα φόβο για το μέλλον, είναι απόλυτα προστατευμένος.

Την ώρα της γέννησης άραγε τι μπορεί να νιώθει ένα μωρό παρά μόνο φόβο και άγχος, μπορούμε να υποθέσουμε ότι τα συναισθήματα που νιώθει ένα πλάσμα  που αφήνει αυτό το προστατευτικό περιβάλλον για να βγει στον κόσμο μπορεί να μοιάζουν με το φόβο που νιώθει ένας άνθρωπος για το άγνωστο που ακολουθεί μετά τον θάνατο. Και άραγε, αν υπήρχε δυνατότητα κάποιος να επικοινωνήσει τηλεπαθητικά με το έμβρυο, και να του μιλήσει για ένα κόσμο με χιλιάδες διαφορετικές διαστάσεις και ομορφιές, χαρές. Αλλά και κινδύνους και πόνους, αγωνίες και φόβους που μπορούν πιθανόν να το περιμένουν, ανάλογα με την συμπεριφορά του, μόλις βγει από την κοιλιά της μητέρας του. Άραγε  θα πίστευε ή θα εμπιστευόταν τις πληροφορίες αυτές; Βλέπετε ο κόσμος του εμβρύου είναι τρομερά περιορισμένος αλλά και προστατευμένος σε σχέση με τον κόσμο που τον περιμένει μετά την γέννηση και το «θάνατο» του κόσμου που γνωρίζει. Γιατί τελικά αυτό που πεθαίνει με την γέννηση του μωρού, δεν είναι το μωρό αλλά ο κόσμος που μέχρι εκείνη την στιγμή υπήρχε για αυτό. Οι εμπειρίες που έχει το μωρό για το τι είναι ο κόσμος, μέσα στην κοιλιά της μητέρας του, δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να το προετοιμάσουν ή να το προϊδεάσουν για το τι το περιμένει μετά την γέννηση – το θάνατο του είδους των εμπειριών αυτών. Εκτός φυσικά εάν όπως είπαμε υπήρχε κάποιος που θα μπορούσε τηλεπαθητικά να του μιλήσει για τον κόσμο που το περιμένει. Και χρησιμοποιούμε τον όρο τηλεπάθεια γιατί το έμβρυο δεν γνωρίζει ούτε την γλώσσα των ανθρώπων για να ακούσει κάτι και να το κατανοήσει.      

Και όμως αν ρωτήσουμε ένα άνθρωπο ο οποίος ζει στον κόσμο μας με τις αγωνίες τους φόβους αλλά και τις χαρές της ζωής αυτής αν  θα προτιμούσε να επιστρέψει στο προστατευτικό περιβάλλον της κοιλιάς της μητέρας του, όπου όλα όσα έχει ανάγκη του προσφέρονται χωρίς κόπους και ανταλλάγματα, κανείς δεν θα μας απαντούσε θετικά. Μάλιστα όχι μόνο δεν θα ήθελε να επιστρέψει εκεί αλλά θα θεωρούσε την πιθανότητα της επιστροφής σε ένα τέτοιο μοναχικό και περιορισμένο κόσμο ισοδύναμο με την χειρότερη και πιο σαδιστική φυλακή του κόσμου.

Ο κόσμος ενός εμβρύου σε σύγκριση με τις χιλιάδες διαφορετικές διαστάσεις της ζωής έξω από την κοιλιά της μητέρας του μοιάζει με την ζωή στην γη σε σχέση με τις διαφορετικές διαστάσεις του σύμπαντος που είναι κυριολεκτικά αμέτρητες.

Οι ορθολογιστές ζητούν αποδείξεις για την ζωή μετά τον θάνατο αλλά αρνιούνται να χρησιμοποιήσουν τα εργαλεία που χρειάζονται για να δουν την ζωή αυτή. Μοιάζουν σαν κάποιον ο οποίος λέει ότι τα άστρα είναι μια οφθαλμαπάτη, ένας αντικατοπτρισμός των φώτων του πλανήτη μας προς τον ουρανό, στον οποίο ο Χριστιανός Ορθόδοξος του λέει να χρησιμοποιήσει ένα τηλεσκόπιο για να δει τα άστρα αυτά πιο καθαρά και να καταλάβει ότι τελικά υπάρχουν και δεν είναι μια οφθαλμαπάτη, και ο ορθολογιστής αρνείται να χρησιμοποιήσει το μοναδικό εργαλείο που θα του δείξει ότι τα άστρα υπάρχουν.

Στην περίπτωση του Θεού και της ζωής μετά τον θάνατο το εργαλείο αυτό είναι η προσευχή!

Η εμπειρία είναι το βασικό μέσο με το οποίο ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται την ζωή, τον κόσμο και γενικότερα τα πάντα γύρω του.

Η ζωή για τους ορθολογιστές και τους άθεους δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια συλλογή εμπειριών, και όμως αυτή που εκθειάζουν την εμπειρία ως βασικό εργαλείο για να κατανοήσουν την ζωή και τον κόσμο γύρω τους αρνούνται να χρησιμοποιήσουν το εργαλείο αυτό για να ακουμπήσουν, να ακούσουν να γευθούν και να μυρίσουν τον απέραντο κόσμο πέρα από την περιορισμένη ανθρώπινη πραγματικότητα.

Τον αόρατο κόσμο που μας περιβάλει και είναι γεμάτος με πνεύματα, δηλαδή με δαίμονες και Άγγελους.

Ιδιαίτερα εμείς οι χριστιανοί ορθόδοξοι θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι το εργαλείο με το οποίο μπορεί ένας άνθρωπος να αποκτήσει μια αίσθηση του Αθανάτου και παν-Αγαθου Θεού, και του θνητού και ανθρωποκτόνου εχθρού του ανθρωπίνου γένους∙ της ζωής πέρα από το θάνατο, είναι η προσευχή προς τον Κύριο ημών Ιησού Χριστό τον μονογενή και ενσαρκωθέντα Υιό και Λόγο Του ενός και μόνου Θεού.

Οι χριστιανοί όταν ερωτούνται εάν υπάρχει ζωή μετά τον θάνατο και εάν υπάρχει Θεός, θα πρέπει να απαντούν ότι τα πάντα στην ζωή αυτή μπορούν να γίνουν κατανοητά από τους ανθρώπους μέσω της εμπειρίας. Και το εργαλείο με το οποίο μπορούν οι άνθρωποι να αποκτήσουν μια γεύση, μια αίσθηση, μια εμπειρία με λίγα λόγια του Θεού είναι η χριστιανική προσευχή και πιο συγκεκριμένα οι χριστιανικές ορθόδοξες Προσευχές ατομικές και συλλογικές, η ενεργή, δια της προσευχής, συμμετοχή στις Ιερές Θείες Ακολουθίες και στα Ιερά Μυστήρια της Χριστιανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας.

Όταν ένας άθεος αμφισβητεί την ύπαρξη του Θεού, θα πρέπει να τον ρωτήσουμε αν έψαξε να ανακαλύψει τον Θεό. Βλέπετε οι άθεοι λένε ότι δεν υπάρχει κάτι το οποίο όμως αρνούνται να ψάξουν για να βρουν εάν υπάρχει ή όχι. Θεωρούν την τεμπελιά τους και την άρνησή τους να ερευνήσουν ως απόδειξη ότι δεν υπάρχει Θεός.

Κάποτε ένας χριστιανός ορθόδοξος ρώτησε ένα άθεο αν έχει την ανάγκη να ανακαλύψει το αν υπάρχει Θεός και εκείνος του απάντησε ότι όχι δεν έχει την ανάγκη αυτή, και ο χριστιανός ορθόδοξος του απάντησε πως το γεγονός ότι δεν θέλει να ψάξει για κάτι κάποιος σημαίνει ότι σίγουρα δεν θα το βρει αλλά όχι ότι σίγουρα δεν υπάρχει. Ουσιαστικά λοιπόν αυτοί που αρνούνται τον Θεό το μόνο που αρνούνται είναι να ψάξουν για Αυτόν, διότι αν είχαν πραγματικά την ανάγκη να μάθουν εάν πραγματικά υπάρχει θα έψαχναν με τον ανιχνευτή που λέγεται προσευχή και φυσικά πολύ γρήγορα θα τον έβρισκαν!     

 Μήπως όλα, τα πάντα, στην ανθρώπινη ζωή είναι ολοφάνερα με την  πρώτη ματιά, όχι βέβαια, αντίθετα τα πιο σημαντικά, τα πιο σπάνια και για αυτό τα πιο πολύτιμα είναι δυσεύρετα και χρειάζονται κόποι και ανταλλάγματα μεγάλα από τους ανθρώπους για να γίνουν κτήμα τους.

   Τίποτα δεν είναι δωρεάν στην ανθρώπινη ζωή, τα πάντα έχουν κάποιο κόστος μικρό ή μεγάλο. Και μάλιστα τα πιο πολύτιμα αγαθά της ζωής δεν μπορούν να αγορασθούν με χρήματα αλλά με την Ψυχή, την Αγάπη, τον Πόνο και τον Κόπο που είναι πρόθυμος ο κάθε άνθρωπος να προσφέρει για να τα αποκτήσει.

Όσα χρήματα και αν έχει ο πιο πλούσιος άνθρωπός πάνω στην γη, και όσο χρυσάφι και αν είναι πρόθυμος να δώσει,  ποτέ του δεν θα μπορέσει να αποκτήσει την μόρφωση και την γνώση.  Αν δεν αποφασίσει να θυσιάσει χρόνο και κόπο για να διαβάσει και να μελετήσει, για να ακούσει και να μιλήσει με τους ανθρώπους που διαθέτουν την γνώση ώστε να την κάνει και εκείνος κτήμα του. Και  φυσικά όλο τον χρόνο και τον κόπο που θα χρειαστεί να προσφέρει θα τα αφαιρέσει από τις διασκεδάσεις και τις άλλες ασχολίες της ζωής του.

Τίποτα δεν είναι δωρεάν όμως δεν είναι το χρήμα το νόμισμα που η ανάγκη έχει διαλέξει για να δώσει τα υπέρ-πολύτιμα αγαθά της ανθρώπινης ύπαρξης. Πόσα χρήματα αλήθεια κοστίζει η αληθινή και ανιδιοτελείς Αγάπη μιας γυναίκας ή ενός άντρα για την ψυχή του έτερον ήμισυ; Είναι αλήθεια ότι μπορεί κανείς να αγοράσει την σάρκα και το κορμί ενός ανθρώπινου πλάσματος όμως την ψυχή του για να την κερδίσει θα πρέπει να πληρώσει με την δική του ψυχή. Με τον πόνο και κυρίως με την ανιδιοτελή θυσία που η αληθινή αγάπη κάνει τους ανθρώπους να προσφέρουν τον εαυτό τους σε κάθε κίνδυνο και πόνο για τον άνθρωπο που αγαπούν. Δεν είναι τυχαίος ο παραλληλισμός που χρησιμοποίησε ο Απόστολος στην Καινή Διαθήκη για να περιγράψει τον τρόπο με τον οποίο ο άντρας σύζυγος θα πρέπει να αγαπάει την γυναίκα του.

«οἱ ἄνδρες ἀγαπᾶτε τὰς γυναῖκας ἑαυτῶν, καθὼς καὶ ὁ Χριστὸς ἠγάπησε τὴν ἐκκλησίαν καὶ ἑαυτὸν παρέδωκεν ὑπὲρ αὐτῆς,

(μεταφραση)

Οι δε άνδρες να αγαπάτε τις γυναίκες σας και να υποβάλλεσθε μέχρι και στις μεγαλυτέρες θυσιες για χάρη τους, όπως και ο Χριστός αγάπησε την Εκκλησία και παρέδωσε  για  αυτή  τον ευατό Του εις σταυρικό θάνατο,»

                      ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ Αποστόλου Παυλου προς Εφεσίους επιστολή κεφάλαιο 5 στίχος 25

   Με λίγα λόγια ο πιο πλούσιος άνθρωπος στον κόσμο με όλο το χρυσάφι του κόσμου δεν θα μπορέσει ποτέ του να αγοράσει έστω και μια στάλα Αληθινής Αγάπης από έναν άλλο άνθρωπο. Μήπως άραγε θα μπορέσει να αγοράσει με όλο το χρυσάφι του κόσμου την αληθινή αγάπη και  εκτίμηση που έχει ένας άνθρωπος για τον φίλο του;

Δεν χρειάζεται ανάλυση ούτε και αυτό, δεν είναι το χρήμα και η ύλη γενικότερα το νόμισμα με το οποίο διακινούνται τα υπερσπάνια και υπέρπολύτιμα αγαθά της ανθρώπινης ύπαρξης. Μπορεί κάποιες από τις εκδηλώσεις των ανθρώπων, για να δείξουν την μεγάλη τους εκτίμηση για αυτά,  να παίρνουν συχνά και υλικές μορφές όπως είναι τα χρήματα ή τα δώρα που μπορεί να αγορασθούν για να δείξουν την μεγάλη τιμή που θέλει να προσδώσει ένας άνθρωπος σε αυτά που θεωρεί υπερπολύτιμα. Όμως δεν μετριέται η πραγματική τους αξία με αυτές τις υλικές, συμβολικού καθαρά χαρακτήρα, τιμές.

Γιατί στην ουσία κάθε υλική αποτίμηση των αγαθών αυτών έχει αυτό και μόνο αυτό τον χαρακτήρα, καθαρά δηλαδή συμβολικό.

Και σε καμιά απολύτως περίπτωση δεν μπορεί κανείς να πάρει στα σοβαρά υπόψη του, αυτού του συμβολικού χαρακτήρα τις υλικές τιμές πως αντιπροσωπεύουν την αληθινή φύση της αξίας των αγαθών αυτών. Με λίγα λόγια την αγάπη ενός ανθρώπου για το ταίρι του ή για τον φίλο του ή την εκτίμηση των γνώσεων του θα τις αποτιμήσει και εκτιμήσει με το αληθινό μέτρο με το οποίο  μετριούνται αυτές οι αξίες.

Δεν υπάρχουν με λίγα λόγια υλικοί μετρητές για τις αξίες αυτές, αλλά άλλου είδους μετρητές ψυχικής και πνευματικής φύσεως.     

Την αγάπη ενός άντρα για την γυναίκα του και την αγάπη μιας γυναίκας για τον άντρα της κάθε άνθρωπος αναντίρρητα θα τα μετρήσει με την γνώση που έχει και αυτός από την εμπειρία του αποκομίσει ερωτευόμενος αληθινά έναν άλλο άνθρωπο. Και στο μέτρο που μπόρεσε πραγματικά να αγαπήσει έναν άλλο άνθρωπο θα μπορέσει να καταλάβει, από τα λόγια και κυρίως τις πράξεις του άλλου αλλά και τα συναισθήματα που εκπέμπει, αν ο άντρας ή η γυναίκα που παρατηρεί αγαπάει πραγματικά το ταίρι του ή το ταίρι της. Και εδώ θέλουμε να τονίσουμε, ότι ναι τα συναισθήματα ενός ανθρώπου για ένα άλλο άνθρωπο ναι εκπέμπονται. Γίνονται μάλιστα αντιληπτά όχι μόνο από τον άνθρωπο που τα εκπέμπει ή από τον άνθρωπο για τον οποίο εκπέμπονται αλλά τα αντιλαμβάνονται και  άλλοι άνθρωποι που βρίσκονται κοντά τους την στιγμή εκείνη  και  κάνουν τον κόπο να τους παρατηρήσουν.

 Κατά τον ίδιο ακριβώς τρόπο εάν έχει ποτέ σταθεί αληθινός φίλος σε κάποιον άνθρωπο θα καταλάβει ένας άλλος άνθρωπος αν πραγματικά κάποιος είναι πραγματικά αληθινός του φίλος. Και σε αυτήν εδώ λοιπόν την περίπτωση είναι η βιωματική εμπειρία ο καταλυτικός μηχανισμός αντίληψης και αυτής της κατάστασης.

Αν λοιπόν κάθε άνθρωπος, θρήσκος, άθρησκος ή άθεος, με στοιχειώδεις βιωματικές εμπειρίες του έρωτα και της φιλίας μπορεί να παραδεχτεί ότι οι άνθρωποι είναι σε θέση να εκπέμπουν συναισθήματα και να τα αντιλαμβάνονται με βάση τις όποιες εμπειρίες έχουν και εκείνοι γύρω από αυτού του είδους τις καταστάσεις. Τότε και εμείς ως χριστιανοί ορθόδοξοι ρωτάμε γιατί να μην μπορεί και ο Θεός να εκπέμπει και οι άνθρωποι να λαμβάνουν; Και αν οι εκπομπές των ανθρωπίνων συναισθημάτων μπορούν να γίνουν αισθητές μόνο από τους ανθρώπους που έχουν βιώσει αντίστοιχες εκπομπές και λήψεις τέτοιων συναισθημάτων γιατί και οι άνθρωποι μέσω της προσευχής να μην γίνονται λήπτες των όσων εκπέμπει ο Θεός; Και αν κάποιος παραδέχεται ότι κάποια σπάνια και πολύτιμα αγαθά της ανθρώπινης ύπαρξης, όπως τα συναισθήματα του έρωτα, της αγάπης και της φιλίας γίνονται αντιληπτά από τους συνανθρώπους τους μέσω της συναισθηματικής τους εμπειρίας τότε γιατί και η προσευχή να μην αποτελεί ένα εργαλείο βιωματικής αντίληψης των όσων εκπέμπει ο Θεός;

Εάν οι άθεοι μας πουν ότι όταν κάποιος προσεύχεται είναι σαν να αποδέχεται την ύπαρξη του Θεού εμείς θα του απαντήσουμε ότι αυτό ισχύει μόνο για κάποιον που ήδη πιστεύει στον Θεό.

Για κάποιον όμως που δεν πιστεύει ή αμφιβάλει για την ύπαρξη του Θεού τότε απλά η προσευχή αποτελεί ένα εργαλείο με το οποίο ο άνθρωπος θέτει στον Θεό την ερώτηση εάν υπάρχει, και φυσικά μέσω της προσευχής θα λάβει και την απάντηση που τόσοι άνθρωποι λαμβάνουν καθημερινά προσευχόμενοι.

Η απάντηση αυτή είναι η εμφάνιση της παρουσίας του Θεού.

Οι άνθρωποι μέσω της προσευχής αποκτούν συναίσθηση του αόρατου πνευματικού κόσμου που βρίσκεται γύρω μας. Εάν πραγματικά κάποιος έχει την ανάγκη να δει τον Θεό και να βεβαιωθεί για την ύπαρξη του το μόνο που έχει να κάνει είναι να προσευχηθεί με ειλικρίνεια και σεβασμό στον Θεό  και να του ζητήσει να του δείξει ότι υπάρχει!

Να είστε απόλυτα βέβαιοι ότι όποιος το κάνει αυτό θα λάβει άμεσα και ανταπόκριση.

Επειδή όμως είναι λίγοι αυτοί οι άνθρωποι που έχουν πραγματικά αυτή την ανάγκη, γιατί δυστυχώς οι άθεοι στα μεταφυσικά τους ερωτήματα πάντοτε αποφεύγουν να δώσουν απάντηση με μεταφυσικές πρακτικές όπως είναι η προσευχή. 

Το ποιο σημαντικό για εμάς είναι, να πείσουμε τους συνανθρώπους μας να ζητήσουν βοήθεια, σε σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζουν, από τον Θεό με την προσευχή. Και το λέμε αυτό γιατί ο Θεός όταν υπάρχει ανάγκη όσο αμαρτωλός ή άθεος και αν είναι ο άνθρωπος που χρειάζεται την βοήθεια του θα του την δώσει!  Γιατί ο Θεός πάνω από όλα είναι ΑΓΑΠΗ ακόμα και για τον πιο κακό από εμάς.

 Όμως από την στιγμή που ο άνθρωπος θα ζητήσει την βοήθεια του Θεού σε κάποιο πρόβλημα του και την λάβει θα πρέπει και να διορθώσει τον τρόπο ζωής του ενεργά απέναντι στον Θεό και στους συνανθρώπους του. Τουλάχιστον θα πρέπει να προσπαθήσει να αλλάξει τρόπο ζωής, να προσπαθήσει με λίγα λόγια από την στιγμή που βλέπει ότι ο Θεός και υπάρχει αλλά και τον βοηθάει στο πρόβλημα του, να αλλάξει τρόπο ζωής και κυρίως να προσεύχεται στον Θεό για να τον βοηθήσει στην αλλαγή αυτή. Διαφορετικά αν λάβει την βοήθεια που χρειάζεται και δεν προσπαθήσει καθόλου να διορθωθεί, και συνεχίσει τον αμαρτωλό τρόπο ζωή χωρίς κανένα προβληματισμό τότε η βοήθεια που έλαβε αρχικά θα χαθεί σταδιακά.

Όταν ένας αμαρτωλός άνθρωπος ο οποίος βρίσκεται μακριά από τον Θεό, ζητά βοήθεια σε κάποιο πρόβλημα που αντιμετωπίζει, τότε ο Θεός ρίχνει γέφυρα και ενώνει το μεγάλο χάσμα που χωρίζει τον αμαρτωλό από τον Θεό, προσφέροντας του την βοήθεια που του ζητάει. Όμως για να διατηρηθεί η γέφυρα αυτή, θα πρέπει και ο άνθρωπός από την στιγμή που βλέπει ότι λαμβάνει θετική απάντηση στο αίτημά του να ξεκινήσει άμεσα την προσπάθεια προσέγγισης με τον Θεό. Και η προσέγγιση με τον Θεό γίνεται με την προσευχή πρώτα από όλα και μετά σιγά σιγά με τις πράξεις. Όμως η προσευχή και κυρίως ο εκκλησιασμός, η ενεργή συμμετοχή δηλαδή του ανθρώπου μέσα στην θεία λειτουργία είναι το ήμισυ του παντός ώστε να τον βοηθήσει ο Θεός για να προχωρήσει και στις πράξεις.

Σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να αλλάξει ένας άνθρωπος από την μια ημέρα στην άλλη. Με την βοήθεια της προσευχής ατομικής και συλλογικής κυρίως είναι η κινητήριος δύναμη για όλα τα υπόλοιπα.

Ο Θεός μαζί μας